De Rekenkamer rekent zich rijk...

‘Miljard minder aan kinderopvangtoeslag sinds bezuiniging’ was de kop van het persbericht over het onderzoek naar de bezuinigingen van de Rekenkamer. De toeslaguitgaven voor de rijksoverheid aan ouders zijn in de afgelopen twee jaar € 536 miljoen meer gedaald dan het kabinet had voorzien bij de start van het bezuinigingspakket...

Voor de branche was het geen nieuws, meer een bevestiging van het beeld dat allang duidelijk was. Je zou verwachten dat zo’n rapport de discussie stimuleert om een deel van de bezuinigingen terug te draaien. Maar ook daar heeft de Rekenkamer wat op gevonden want, en ik citeer: ‘Uit verdiepend onderzoek blijkt dat de kinderopvang voor de overheid onnodig duur is. Dit komt omdat de regeling zo is ingericht dat ouders geprikkeld worden te kiezen voor opvangcontracten waarin de kosten worden gespreid over zo veel mogelijk uren. Dat is voor de ouders relatief goedkoop en bezorgt de opvanginstelling de meeste inkomsten. Voor de overheid zijn deze contracten juist relatief duur.’

Kinderopvang kost de overheid al veel minder dan begroot maar met wat beperkende voorwaarden op de te declareren opvanguren wordt kinderopvang voor de overheid pas echt een koopje, aldus de Rekenkamer.
Dat verdiepend onderzoek van de Rekenkamer blijkt een rekenkladje dat ervan uitgaat dat flexibiliteit gratis is, dat de kinderopvang geen vaste kosten heeft en dat de kostenstructuur geheel kan worden aangepast aan de vraag en ik citeer opnieuw uit het ‘verdiepend onderzoek’: ‘Gesteld nu dat alle ouders die tot 1,5 keer modaal verdienen en geen gebruik maken van een gastouder een contract hebben van 52 weken en gesteld dat al deze ouders zouden switchen naar een contract met 40 weken (bso) of 46 weken (kdv) dan zou de overheid 110 tot 410 miljoen euro minder aan kinderopvangtoeslag uitgeven.'

Naïef
Wie deze aanname vertaalt naar de dagelijkse praktijk ziet de tamelijk naïeve aannames over werkend Nederland en de kosten van flexibiliteit van de Rekenkamer: ‘Gesteld nu dat alle ouders en alle medewerkers van de kinderopvang tenminste 6 tot 12 weken per jaar vakantie hebben en de kinderopvang anderhalf tot 3 maanden geen huurfactuur krijgt voor haar dagverblijven en bso’s dan zou de overheid 110 tot 410 miljoen euro minder aan kinderopvangtoeslag uitgeven.’ Het doet denken aan mijn allereerste college Financiering & Belegging waar meteen werd ingepeperd dat ‘free rides’ niet bestaan: If it seems too good to be true, it probably is.

Flexibiliteit en maatwerk kost extra bij de NS (een maandtrajectkaart is 25 procent duurder dan een jaartrajectkaart), bij de sportschool (maand abonnement is 20 procent duurder dan een jaar abonnement), bij de fietsenverhuur (dagtarief 40 procent hoger dan weektarief) en dus ook bij de kinderopvang.
Het antwoord op de recente Kamervraag van 'Haagsche koopjesjagers’: ‘Kan de regering reageren op [… ] de situatie dat […] de uurprijs voor contracten met weinig uren (veel) hoger ligt dan die voor contracten met veel uren?' moet dan ook luiden: ‘Ja dat kan de regering en die verwijst u graag naar de tarieven op www.ns.nl, www.geuzefietsenverhuur.nl en www.sportcity.nl.’
In het Rekenkamerrapport is wel nog een keer goed op een rij gezet hoeveel minder de nettobijdrage van het Rijk aan de kinderopvang is geworden. Van ruim € 2,2 mld. naar ruim € 800 mln. in slechts 2 jaar tijd (zie grafiek).
En als we de rekensom van de Rekenkamer mogen geloven kan ook daar nog wel een paar honderd miljoen van af.

Double digit
Uit de eerste kwartaalcijfers 2014 (SZW, 2014) blijkt dat het opvangvolume in Q1 – na correctie van de administratieve groei bij de hogere inkomens – nog steeds een double digit volumekrimp laat zien. De grootste vraaguitval sinds 2011 zit bij gezinnen met lage inkomens. En juist voor die doelgroep kan de opvang een stuk toegankelijker worden door voor dagopvang van de peuters dezelfde beroepskracht/kindratio te hanteren als nu geldt voor de gespecialiseerde peuterspeelzalen. Die concrete aanpassing is eff ectiever om het bereik te herwinnen dan de fata morgana dat toegankelijke, kwalitatief goede en flexibele kinderopvang veel goedkoper kan.

Reageren? ed@buitenhek.nl.
www.bbmp.nl

Het rapport van de Rekenkamer is te vinden via W: BBMP.nl/service. Uw wachtwoord is 20BBMP14.

‍