13
September
2022
De kinderopvangbranche stevent af op een recordstijging van de verkooptarieven voor 2023 als gevolg van de kostenstijging voor zowel personeel als voor overige kosten. De vergoeding van het Rijk voor ouders neemt volgend jaar weliswaar met 5,5% toe, maar dat is onvoldoende om de kostenstijging van aanbieders te dekken.
Het gevolg daarvan is dat de toegankelijkheid van de kinderopvang verder in het gedrang komt.
De gemiddelde tariefstijging voor 2022 bedroeg ca. 3%: iets minder voor BSO en iets meer voor dagopvang. Die tarieven werden eind 2021 in overleg met de oudercommissies vastgesteld op basis van de verwachte cao ontwikkelingen en inflatie. De verwachte inflatie voor 2022 was eind 2021 nog minder dan 2% maar als gevolg van de Oekraïne crisis stevenen we nu af op een daadwerkelijke inflatie van ruim 11% (CPB, augustus). Dat betekent dat de tarieven in 2022 veel te weinig zijn verhoogd om die extra kostenstijgingen te dekken.
Tariefstijging 2023 op weg naar nieuw record
Als alle aanbieders de volledige kostenstijgingen doorberekenen in de verkooptarieven zal de tariefstijging in 2023 tussen de 7% en 10% uitkomen en dat is een record en ook een stuk hoger dan de verhoging van het toeslagtarief. Dat betekent voor gebruikers van kinderopvang dat, naast energie en boodschappen, ook opvang een extra deuk in het huishoudbudget van 2023 zal slaan.
Huurtarieven en inflatie
Bij die prognose is het maar de vraag of alle aanbieders zich realiseren dat in de meeste huurcontracten van opvangpanden de jaarlijkse huurverhoging is gekoppeld aan de inflatie via de consumentenprijsindex (CPI). Die verhoging is standaard gebaseerd op de toename van de CPI index. Concreet bedraagt de CPI index van augustus 2021: 110,71 (2015=100) en bedraagt die van augustus 2022 123,95. Dat is dus een verhoging van 12% (123,95/110,71) en ook dat is een record.
Als verhuurders van opvangpanden zich aan de standaard contractbepalingen houden kunnen de huren met 12% stijgen en zullen die extra lasten ook in de tarieven 2023 landen. Dat kan betekenen dat de marges volgend jaar onder druk komen tenzij kinderopvangaanbieders verhuurders kunnen overtuigen concessies te doen op de contractbepalingen voor de jaarlijkse huurverhoging.
Maatregelen zijn druppel op een gloeiende plaat
Die concessies zijn niet terug te zien bij het kabinetsbeleid. In de laatste Kamerbrief staan slechts maatregelen om het huidige - nog steeds oplopende - personeelstekort te dempen met zij instromers, beroepskrachten in opleiding, nieuwkomers en het terugdraaien van de vaste-gezichten en de 3 uurs regeling (toch maar niet). Er is in die Kamerbrief geen spoor te vinden van maatregelen die nodig zijn om aanvullend 38.000 vacatures in te vullen om de vraagtoename met 31% van (bijna) gratis kinderopvang te vervullen.
Personeelstekort loopt verder op naar 7.000 vacatures in Q2 2022 (CBS)
In de Kamerbrief wordt nog gerekend met een huidig personeelstekort van 5.000 medewerkers dat - in een beleidsarm scenario zonder gratis kinderopvang - pas in 2031 zou oplopen naar 7.000. De inkt van de Kamerbrief was echter nog niet droog of het CBS rapporteert al in het 2e kwartaal van 2022 bijna 7.000 openstaande vacatures, en de stevige groei lijkt nog niet over:
Focus versus luchtfietserij
In de branche zelf gelooft inmiddels geen weldenkend mens meer dat gratis kinderopvang in 2025 een goed plan is voor ouders, kinderen, medewerkers of ondernemers. En ook het departement van SZW - waar naast specialisten op het gebied van de kinderopvang ook arbeidsmarktexperts rondlopen - zal moeite hebben om nog langer vol te houden dat gratis kinderopvang in 2025, 2026 of zelfs in 2027 een haalbaar scenario is (zie analyse CPB). Dat stond echter nog niet in die Kamerbrief.
Het is nu nog slechts de vraag wie het de politiek durft te vertellen dat (bijna) gratis kinderopvang luchtfietserij is. Alleen al het oplossen van de huidige tekorten vergt een veel ingrijpender pakket maatregelen dan er nu in beeld is.
* preview: deze column verschijnt in de volgende BBMP 5, 2022
.svg){kind=small}